SULTAN BİRİNCİ ABDÜLHAMİD (1774 – 1789)I. Abdülhamit Osmanlı Türkçesi:`Abdü’l-Ḥamīd-i evvel 27. Osmanlı padişahı ve 106. İslam halifesidir. (d. 20 Mart 1725 – ö. 7 Nisan 1789). III. Ahmet’in oğlu ve III. Mustafa’ın kardeşidir.
Sultan I. Abdülhamit, siyasi ve askeri ıslahatlara girişti. Bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bilinen okulu, “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun” adıyla, avrupai tarzda bir askeri mühendislik okulu olarak açtı. Yeniçeri ocağına ve donanmaya yeni bir çehre kazandırmaya çalıştı.
Sürat Topçuları Ocağı’nı kurdurdu, Yeniçerilerin sayımını yaptırdı ve gereksiz yere fazla para alanları tespit ettirdi.
Bu faaliyetleri yürüten Sadrazam Halil Hamit Paşa, menfaati bozulanlar tarafından padişaha şikayet edildi. Sultan Abdülhamid’i devirerek onun yerine Selim’i tahta çıkarmak istediği suçlamasıyla, yaptığı tüm olumlu çalışmalara rağmen Halil Hamit Paşa, Sultan I. Abdülhamit’in emriyle idam edildi. 1782 İstanbul yangınında itfaiye çalışmlarına katılmasından dolayı halkın sevgi ve takdirini kazanmıştı.
Sultan I. Abdülhamit, bütün başarısızlıklara rağmen Osmanlı padişahları arasında iyi niyeti ve gayreti ile anıldı. Merhametli, nazik ve şevkatli kişiliğiyle takdir topladı. 1782 yılı yazında İstanbul’da çıkan yangında itfaiye işlerini bizzat kendisi yürütmesi sonucu halkın sevgisini de kazanmıştı. Padişah olduktan sonra, 49 yıllık saray hayatının ardından İstanbul’da sık sık dolaşmış, değişik semtleri ziyaret etmiş, farklı kıyafetlerle tebdil çıkarmıştır. Bunun yanında esnaf ve halkın derdini de dinlerdi.
Saltanatı Dönemindeki Önemli Olaylar
İstihkam okulu açılmıştır. Yeniçeri sayımı yapılmış ve ulufe alım satımı yasaklanmıştır. Sürat topçuları ocağı genişletilmiş, lağımcı ve humbaracı ocakları ıslah edilmiştir.
Küçük Kaynarca Antlaşması
Sultan I. Abdülhamit, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının kötü şekilde devam ettiği bir dönemde tahta geçti. Ruslara karşı konulamayacağını anlayan Osmanlı Devleti, 21 Temmuz 1774 tarihinde Küçük Kaynarca Antlaşması’na imza attı. Bu antlaşmaya göre Kırım’a bağımsızlık verildi. Ruslar Karadeniz’de ticaret yapıp, donanma bulundurabilecekler, Balkanlarda Ortodoks toplulukların haklarını koruyacaklardı. Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı verecek, ancak Rusya Eflak, Boğdan, Besarabya ve Akdeniz’de işgal ettiği adaları Osmanlı Devletine geri verecekti. Fakat bu bölgelerde Osmanlı Devleti genel af ilan edecek, halka din ve mezhep özgürlüğü verecek, halktan vergi almayacak, isteyen istediği yere göç edebilecekti.
Kırım
Küçük Kaynarca Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti ile Rusya arasında kalıcı bir barış sağlanamamıştı. Çünkü Rusya Kırım’ı tamamen kendisine bağlamak istiyordu. Kırım’da Osmanlı hükümetinin atadığı III. Selim Giray Han ile Rusların Kırım’a Han olarak seçtikleri Şahin Giray arasında bir iç savaş çıktı.
Yeni bir Osmanlı-Rus savaşı ihtimali belirmesi üzerine, Aynalıkavak Tenkihnamesi imzalandı. Küçük Kaynarca Antlaşmasının bazı maddeleri değiştirildi. Ruslar Kırım’dan askerlerini çekecek, Osmanlı Devleti ise Rusların istediği Şahin Giray’ın hanlığını kabul edecekti. Tamamen Rus taraftarı olan Şahin Giray’ı Kırım halkı istemedi. Çıkan ayaklanmayı bahane eden Şahin Giray, Rus kuvvetlerini Kırım’a çağırdı. Kırım Hanlığı, Rusya’nın Kırım’ı ani işgali sonucu 9 Temmuz 1783 tarihinde Rusya’ya bağlı bir eyalet haline geldi.
Rusya ve Avusturya Savaşı
1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı
Osmanlı ordusu, Temeşvar eyaletinde stratejik bir konumda bulunan Muhadiye Boğazı’nı ele geçirdi. Avusturyalıların toparlanmasına fırsat vermeden onların üzerine yürüdü . Bu sırada Avusturya İmparatoru Joseph 80.000 kişilik bir TOP larla savaştı ve 500 topla Şebeş Boğazı’na geldi. 21 Eylül 1788 tarihinde yapılan Şebeş Savaşı’nda Osmanlı Ordusu büyük bir zafer kazandı. İki ayrı cephede hem Avusturya, hem de Rusya ile savaşmak zorunda kalan Osmanlılar orduyu ikiye ayırmıştı. Bu durum Osmanlı Devletini zor durumda bıraktı. Saldırıya geçen Ruslar, Özi kalesini kuşatarak 20-25 Bin kişiyi katlettiler. (17 Aralık 1788). Bu haberin İstanbul’a ulaşması üzerine, Sultan I. Abdülhamit kederinden hastalandı ve felç geçirdi. Ancak, 7 Nisan 1789′da vefat edene kadar devlet işleriyle ilgilenmeye devam etti. Dindarlığı ve iyiliği sebebiyle halkın “veli” olarak gördüğü Sultan I. Abdülhamit, 15 yıl 2 ay 17 gün süren saltanattan sonra, 64 yaşında vefat etti. Cenazesi Bahçekapı’da kendi yaptırdığı türbesine defnedildi.
Mimari çalışmalar
Sultan I. Abdülhamit, mimari alanda birçok eser yaptırdı. Kendi adını verdiği Sultan I. Abdülhamit Külliyesi, İstanbul Beylerbeyi Camii, Emirgan Çeşmesi, Hasköy Silahdar Yahya Efendi Çeşmesi, Gülşehir Kurşunlu Camii, Yozgat Ulu Camii, Unkapanı Şebsafa Camii ve Karavezir Medresesi bunların arasında en önemlileridir.
Ailesi
Eşleri
1. Ayşe Şinperver Valide Sultan
2. Nakş-i Dil Valide Sultan
3. Hatice Ruhşah Sultan
4. Hüma Şah Sultan
5. Ayşe Sultan
6. Binnaz Sultan
7. Dilpezir Sultan
8. Mehtabe Sultan
9. Misl-i Na-yab Sultan
10. Mu’teber Sultan
11. Nevres Sultan
12. Mihriban Sultan
Erkek çocukları
1. IV. Mustafa
2. II. Mahmud
3. Şehzade Murad
4. Şehzade Nusret
5. Şehzade Mehmed
6. Şehzade Ahmed
7. Şehzade Süleyman
Kız çocukları
1. Esma Sultan
2. Emine Sultan
3. Rabia Sultan
4. Saliha Sultan
5. Alimsah Sultan
6. Duruşehvar Sultan
7. Fatma Sultan
8. Melikşah Sultan
9. Hibetullah Zekiye Sultan
Kaynak;http://www.sanalbilgin.net/26-sultan-birinci-abdulhamid-1774-1789/#more-744
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder